Ιστορία - Μεταλλεία

Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα την Ελλάδα καταλαμβάνει φρενίτιδα για εξορύξεις κι' η Σέριφος ξανάρχεται στο προσκήνιο, με την εντατική εκμετάλλευση των σπλάχνων της από τους Γρόμαν, που αφήνει πίσω της μια σειρά από δραματικά τοπία: στοές πληγές στο κορμί του σκληρού βράχου σμιλεμένες με αξίνες και ιδρώτα, αδρές λιθόκτιστες σκάλες μέχρι τις καταγάλανες ακτές κι' απάνω τους αυθάδικες ρωμαλέες σιδεροκατασκευές - καθρέφτες της εποχής τους και με πετράδι του στέμματος, το διοικητήριο στο Μέγα Λιβάδι, ένα από τα ωραιότερα δείγματα νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, αλλά και κιβωτό τεχνολογίας, στο Αιγαίο.

Εδώ, τον Αύγουστο του 1916, με το αίμα μεταλλωρύχων (με πλούσια συμμετοχή και των γυναικών) και χωροφυλάκων, υπογράφεται το πρώτο οκτάωρο, όταν οι είλωτες των μεταλλείων ιδρύουν σωματείο με πρωτοβουλία του ξενιτεμένου συμπατριώτη Κωνσταντίνου Σπέρα, που γι' αυτό μόλις είχε ξαναγυρίσει, στην πρώτη συνδικαλιστική διεκδίκηση του αιώνα στην Ελλάδα.

Μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, οι διεθνείς αγορές ανοίγουν, οι τρίτες χώρες ανταγωνίζονται σκληρά στις τιμές των ορυκτών και κάνουν σταδιακά αντιοικονομική την εξόρυξη ότι σιδηρομεταλλεύματος είχε απομείνει από τη ληστρική εκμετάλλευση των Γρόμαν,. Η παραγωγή μειώνεται και τα μεταλλεία κλείνουν οριστικά το 1963. Χορτάρια και θάμνοι καλύπτουν τις ράγιες και τα βαγονέτα εγκαταλείπονται βορά του χρόνου, άλλα όρθια κι' άλλα αναποδογυρισμένα, σ' ένα πραγματικό θεατρικό σκηνικό έξω από το Μέγα Λιβάδι, που σχεδόν ερημώνει. Χιλιάδες μεταλλωρύχοι εγκαταλείπουν το νησί που μεταβάλλεται από τόπο πρωτογενούς παραγωγής σε χώρο παροχής υψηλών υπηρεσιών.

Πηγή: Δήμος Σερίφου